———-
มาคุยเรื่องประวัติศาสตร์ในอีกมุมกันต่อ วันนี้เสนอเรื่องการเสียดินแดน เสียอย่างไร เสียตรงไหน
———-
ในวิชาประวัติศาสตร์ของเรา (ซึ่งมันล้าหลังมากในความเห็นของผม เมื่อไหร่จะเปลี่ยนตำราเรียนกันเสียทีนะ) แม้จะเขียนให้เรา”ดูดี” อย่างไร แต่บางทีมันมีร่องรอย ข้อมูลบางอย่างที่คนแต่งอาจลืมไปว่า ถ้าเราสังเกตดีๆ เอามาคิด พินิจพิเคราะห์กัน มันทำให้เห็นภาพอีกด้านได้
————
คงจำกันได้นะครับในวิชาประวัติศาสตร์มักมีคำว่า “หัวเมือง” อยู่ คำๆนี้มันสำคัญมากนะ ว่าแต่มันแปลว่าอะไร?
————
หัวเมืองพูดง่ายๆก็คือเมืองสำคัญที่ทำหน้าที่เป็นเมืองหน้าด่าน แล้วถามต่อว่าหน้าด่านหมายถึงอะไร มันก็หมายความว่าหลังจากเมืองนั้นมาคือดินแดนของเรา แต่นอกเหนือจากหน้าด่านนั้นไป คือไม่ใช่
————-
แล้วเรามาดูกันว่าสมัยก่อนหัวเมืองสำคัญเราคืออะไร ทางตะวันออกเฉียงเหนือก็คือโคราช (หรือนครราชสีมา/โปรดสังเกตคำว่าราชสีมานะครับ) ทางเหนือก็น่าจะเป็นพิษณุโลก ทางใต้ก็น่าจะเพชรบุรี ที่สมัยก่อนคงกินพื้นที่ไปคลุมถึงชุมพร ระนอง) ตะวันตกก็กาญจนบุรี (ถ้าผมผิดกรุณาชี้แนะด้วยครับ)
————-
แล้วหากหัวเมืองสมัยก่อนเราเป็นดังนี้ ข้อมูลนี้ บ่งบอกอะไรกับเราได้บ้าง?
————-
ในแง่หนึ่งมันก็อาจแปลได้ว่า สยามในสมัยก่อนมีอาณาเขตประมาณนี้แหละ
—————
แล้วภาคอิสาน ภาคเหนือ ภาคใต้ ของเราทุกวันนี้มาจากไหน?
————-
อย่างที่เล่าไปเมื่อวานนี้ว่าไทย (หรือสยาม) ไปตียึดเอาลาว (หรืออาณาจักรล้านช้าง) มาเป็นเมืองขึ้นในยุคกรุงธนบุรี ต่อมาเมื่อถึงยุคล่าอาณานิคมที่ฝรั่งเศสแผ่อำนาจเข้ามายึดเวียดนาม กัมพูชา ดังนั้น เพื่อกำหนดอาณาเขตที่ชัดเจน สยามจึงทำสนธิสัญญาแบ่งเขตแดนกับฝรั่งเศส โดยแบ่งลาวออกเป็นสองส่วน โดยคร่าวๆคือฝั่งซ้ายและฝั่งขวาของแม่น้ำโขง
————
สมัยก่อนแม่น้ำโขงไม่ใช่เส้นแบ่งเขตแดนของชาวลาว แต่สองฟากของแม่น้ำเป็นพื้นที่ทำกินสำคัญของเขา คนสองฝั่งโขงล้วนเป็นญาติกัน ไปมาหาสู่กันตลอด อดีตผู้นำระดับประมุขของลาวในปัจจุบัน บ้านเกิดก็อยู่ในภาคอิสาน อยู่ที่ จว. มุกดาหาร นี่แหละครับ
————-
หรือจะพูดกันให้ชัดก็คือ สมัยก่อนอาณาจักรล้านช้างกินพื้นที่มาจนจรดโคราช หัวเมืองของสยามนั่นเอง
หรือพ้นจากหัวเมืองโคราชไป ก็คือลาว
—————
ทางเหนือนั้น แต่ก่อนอาณาจักรล้านนาเป็นอิสระ ไม่ได้ขึ้นกับสยาม (แม้เข้าใจว่าอาจต้องส่งบรรณาการให้บ้างในบางช่วง) และจริงๆคนเหนือ คนล้านนา เขาก็ไม่ใช่คนสยามภาคกลาง แต่ก็ถูกผนวกและมีกระบวนการกลืนเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของไทย (สยาม) ในช่วงร้อยกว่าปีที่ผ่านมา
————-
ทางตอนใต้ ไทยก็ทำความตกลงแบ่งเขตแดนกับอังกฤษที่เข้ามายึดมาลายูโดยสยามได้แคว้นปัตตานีมา
————
ดังนั้นถ้าจะมองว่ามหาอำนาจตะวันตกมาแย่งดินแดนเราไป เราเสียดินแดนในช่วงล่าอาณานิคม ก็มองได้ แต่มองในอีกแง่คือเราเสียบางส่วนของดินแดนที่เราไปผนวกเอามา หรือพูดง่ายๆคือเราขาดทุนกำไรนั่นเอง แต่กำไรก็ยังบานเบอะอยู่ดี
————
เขียนมาทั้งหมดนี้เพื่ออะไร มีประโยชน์ยังไง?
————-
นี่เป็นเพียงการเสนออีกมุมมองหนึ่งทางประวัติศาสตร์ ใครจะไม่เชื่อ ไม่เห็นด้วยก็สุดแล้วนะครับ ข้อมูลสมัยนี้มีมากมาย ลองหากันมาดูเทียบเคียงกัน ผมสนับสนุนให้คนฟังข้อมูลหลายๆด้าน และไม่ใช่ว่าผมถูกต้องเสมอ ใครมีข้อมูลหรือข้อคิดเห็นอื่นๆ เชิญแบ่งปัน
———-
ผมเชื่อว่าการที่คนเราฟังข้อมูลหลายด้านและยอมรับความจริงเป็นสิ่งที่ดี เพราะมันช่วยให้เราพ้นจากมายาคติ และมันเป็นพื้นฐานที่ทำให้เราคบกันสนิทใจ ให้ความเคารพผู้อื่น บนพื้นฐานของความเท่าเทียมกัน
———-
ผมเชื่อว่าการที่เราเข้าใจประวัติศาสตร์ที่ถูกต้อง จะมีส่วนเสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีกับประเทศเพื่อนบ้าน ถ้าเราเปิดใจรับความจริง ผมเชื่อว่าเพื่อนบ้านเขาก็เห็นความจริงใจนั้น และนำไปสู่ความเป็นมิตร ความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกัน เพิ่มพูนความร่วมมือบนผลประโยชน์ร่วมกันในที่สุด
————
การที่เราเข้าใจประวัติศาสตร์อย่างถูกต้องจะมีส่วนช่วยให้เรานำมาแก้ปัญหาได้ โดยเฉพาะปัญหาภาคใต้ ซึ่งคนในพื้นที่เขามีเชื้อชาติ ศาสนา ภาษา วัฒนธรรมฯลฯ ที่ต่างออกไป ที่ผมเห็นว่าเราควรต้องให้การเคารพ ปัญหาที่เกิดขึ้นในภาคใต้ส่วนหนึ่งก็เกิดมาจากความไม่เข้าใจของภาครัฐเอง รวมทั้งการที่เจ้าหน้าที่รัฐบางคนที่ไปข่มเหงรังแกเขาด้วย จึงกลายเป็นปัญหาเรื้อรังมาถึงทุกวันนี้ การจะแก้ปัญหานี้ได้ ผมเชื่อว่าเราต้องเปิดใจกว่านี้มากครับ
————-
ส่วนที่มีคนบอกว่าลาวเขาไม่นับญาติกับไทย หรือเขาไม่พูดเรื่องบ้านพี่เมืองน้องกับไทย ก็มีส่วนจริงเพราะเราไปทำกรรมกับเขาเยอะ แต่ขอเรียนในฐานะคนเคยประจำการที่ลาวมาว่า ในปัจจุบันความสัมพันธ์ไทย-ลาว ได้พัฒนาดีขึ้นมาก ขอคุยเลยว่าจากที่พวกเรานักการทูตได้ผลักดันการพัฒนาความร่วมมือกับลาวในช่วงสามสิบปีที่ผ่านมาอย่างจริงจัง จนผู้ใหญ่ฝ่ายลาวเห็นถึงความตั้งใจและจริงใจของเรา จนผมเองเคยได้ยินกับหูที่ระดับผู้ใหญ่ของลาวพูดคำว่าบ้านพี่เมืองน้องกับฝ่ายไทย นี่เป็นสัญญาณที่ดีมาก และเป็นความภาคภูมิใจของพวกเราที่มีส่วนผลักดันสิ่งนี้
————-
ท้ายที่สุดผมอยากบอกว่าเราควรภูมิใจในบรรพบุรุษ ผู้นำของเราที่ได้สร้างประเทศชาติจนเป็นปึกแผ่นเช่นทุกวันนี้
อยากบอกว่าเรื่องเขตแดนทุกวันนี้มันเปลี่ยนไม่ได้แล้ว มันเป็นกฎหมายระหว่างประเทศแน่ชัดแล้ว แต่ก็อยากให้เราเข้าใจในประวัติศาสตร์หลายๆมุมมอง ซึ่งผมเชื่อว่ามันจะช่วยนำประโยชน์มาสู่เราในที่สุด
————
(เรื่องพระแก้วมรกต คงต้องยกยอดไปตอนหน้านะครับ) 😊
ทูตนอกแถว The Alternative Ambassador
ขอเพิ่มเติมหน่อยครับ คำว่าบ้านพี่เมืองน้อง นี่ผมคิดว่าคนไทยเข้าใจผิดไปเอง จริงๆมันน่าจะหมายถึงความใกล้ชิดประหนึ่งสายเลือดเดียวกัน แต่ไม่ได้หมายความว่าใครต้องเป็นพี่ ใครเป็นน้อง ผมเกลียดมากเวลาคนไทยที่ชอบพูดน้องลาวๆอะไรนี่ แสดงถึงความไม่รู้ ไม่เคารพคนอื่น ควรเลิกกันเสียที แถมถ้าดูจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ลาวเขาน่าจะเก่าแก่กว่าไทยด้วยซ้ำ
Kitti Kerdpol
คนมักจะใช้แค่ช่วงเวลาหนึ่งในอดีตเป็นเกณฑ์กำหนดประวัติศาสตร์เพื่อประโยชน์ในทางใดทางหนึ่ง
เรื่องเสียดินแดนก็เช่นกัน เมื่อย้อนไปก่อนหน้านั้น เราก็ได้ดินแดนของเขามา
และเรื่องของดินแดน เขตแดนเป็นเรื่องใหม่ตามคติฝรั่งเริ่มสมัย ร.๔ ในยุคก่อนหน้านั้นยึดถือแต่การยอมอ่อนน้อมเป็นหลักไม่ได้มีการกำหนดเส้นเขตดินแดน
พงศ์พันธุ์ มณีประพันธ์
เรื่องนี้คนส่วนใหญ่น่าจะทราบ(เพื่อนผมทุกคนทราบดี) สงขลาบ้านผมเพิ่งมารวมกับประเทศไทยเมื่อสมัยรัชกาลที่ 1 นี่เอง(1-3 จำไม่ค่อยได้ แก่แล้ว) แต่ผมรักประเทศไทยเสมอ
Nutapong Promawan
หัวเมืองไม่จำเป็นต้องอยู่ไกลสุดหรือเป็นเมืองที่อยู่สุดขอบราชอาณาจักรครับ คำว่าหัวเมืองหมายถึงเมืองใหญ่ที่มีเมืองน้อยมาขึ้น มีทั้งอยู่ใกล้และไกลพระนคร
.
ระบบการปกครองส่วนภูมิภาคในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์ตอนต้นแบ่งหัวเมืองเป็น 3 ระดับหลักๆ คือ
.
1. หัวเมืองชั้นใน (จัตวา) เป็นเมืองหน้าด่านหรือเมืองลูกหลวงล้อมรอบพระนคร
.
2. หัวเมืองชั้นนอก (ชั้นตรี โท และเอก) เป็นเมืองที่อยู่ห่างไกลออกไป มีเจ้าเมืองที่ส่วนกลางส่งไปหรือเลือกให้ โดยเจ้าเมืองมีสิทธิ์ขาดในหัวเมืองนั้นๆ บางทีก็ไปตีเมืองอื่นๆในละแวกนั้นมาขึ้นตรงเพิ่มด้วย
.
3. ประเทศราช ก็ถือว่าเป็นหัวเมือง แต่เป็นหัวเมืองที่ส่วนกลางให้ปกครองตัวเอง (มันไกลเกินกว่าจะไปคุม) แค่ส่งบรรณาการมาให้ก็พอ
Pook Kaewruksa
ย่อหน้าภาคใต้เขียนได้โดนใจมากค่ะ อันนี้เราโยงเองนะตอนพวกน้องรุ้ง ไมค์ โดนกลั่นแกล้งทุกทางให้จนตรอก ..อยุ่ดีๆเราคิดถึงสถานการณ์ภาคใต้ขึ้นมาเลย..หรือที่ผ่านมาราชการเล่นเค้าแบบนี้จนเค้าไม่มีที่ยืน เค้าเลยลุกขึ้นบ้าง…ปล อันนี้คิดเองนะคะ จากการเสพข่าว ไม่ได้มี paper refer อะไรเลย..
FB ทูตนอกแถว The Alternative Ambassador
